Tutungkusan

Tutungkusan merupakan tulisan tangan dari Almarhum Bapa Drs. Dana Widjaja Setiawan, S.Y yang merupakan ayahanda dari Penyusun. Beliau semasa hidupnya menghabiskan waktu hari demi hari dengan membaca dan menelaah buku-buku keagamaan dan literatur yang kemudia beliau torehkan kembali dalam karya-karya tulisnya. Semua karya tulis beliau ditulis tangan dengan rapi dan terperinci.
Alhamdulillah penyusun menemukan tulisan ini dan mencoba untuk menyajikannya kepada khalayak semoga menjadi bekal ilmu dan semoga pula menjadi amal sholeh bagi Almarhum yang pahalanya dapat terus mengalir. Aamiin Yaa Rabbal 'Alamiin.

A. Pihatur Panyusun
B. Daftar Eusi
C. Nyerenkeun Pipanganteneun

Nyérénkeun Pipanganténeun

Bismillah nu janten wiwitan. Ku nyebat Asma Pangéran, Dzat Allah SWT anu murbéng ieu alam, nu kagungan sifat Maha Welas tur Maha Rahman. Diwuwuh ku muji syukur sareng tasyakur ka Hadirat Allah nu Maha Ghafur, nu Nyipta sareng nu Maha Kawasa ka sakumna alam katut eusina, nu kagungan sifat Maha Luhung tur Maha Luhur. Dipirig ku raos kabingah ati sareng kareueus hate saréhna sim kuring kalayan ngabantun asmana pun dulur sapiri-umpi nyaéta tegesna kulawedetna Bapa … sakalih. Dina danget ieu aya takdir ti Gusti Nu Maha Suci, dikadarkeun ku Allah SWT, Pangéran nu Maha Kawasa parantos tiasa patepung lawung paamprok jonghok, patepang wajah, bengkung ngariung, bongkok ngaronyok, silaturahim sareng para bapa-para ibu, para wargi miwah sadérék sadaya di dieu. Kalayan Alhamdulillah urang sadayana ayeuna aya dina kawilujengan, kaimanan, sareng kaamanan.

Ananging di sagédéngeun kabingah ati sareng kareueus haté téh cinampur kaewuh. Naon margina?

Ari rémpan, sok rémpan ku titingalan mani sok ararisin, saréhna sim kuring katut ieu rombongan dongkapna ka ieu tempat parantos gasik ditampi gancang ditarima, dipariksa kalayan kajembaran manah, dipapag ku budi anu béar marahmay. Anu sim kuring yakin hal ieu téh bijil tina galih anu wening, kedal tina manah anu sétra.

Ku kituna kana sagala kasaéan Bapa-bapa, Ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya, utamina kana sagala kasaéan Bapa Shahibul hajat sakalih. Pamugi sing ditampi ku Allah SWT janten hiji catetan amal shaléh. Anu urang gaduh kayakinan, yén satiap amal shaléh insya Allah pasti bakal dibales ku Allah SWT ku balesan pahala nu lipet ganda luyu sareng jangjina: ”Innallaha laa yudhi’u ajral muhsiniin”, “Allah SWT moal mopohokeun ka sing saha baé jalma anu geus migawé kahadéan.”

Ari hariwangna, sok hariwang ku kaayaan. Saréhna sing kuring katut ieu rombongan dongkapna ka ieu tempat téh éstu mung saukur bade ngariweuhkeun wungkul. Sok hariwang boh bilih  tindak-tanduk, réngkak paripolah sim kuring katut ieu rombongan seueur nu teu sapagodos sareng kapalay di dieu. Sok hariwang boh bilih tindak-tanduk sim kuring katut ieu rombongan seueur papalingpang sareng kabiasaan nu aya di dieu. Boh dina ucap-ucapanana nya kitu deui dina réngkak sareng paripolahna.

Tegesna tina sagala rupi kakirangan sareng kalepatan sim kuring katut ieu rombongan anu tebih tina tata-titi-duga-peryoga, taya kajabi anu diteda pamugi bapa-bapa, ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya utamina Bapa Shohibul hajat sakalih, mugi teu janten kekeling ati, rengat ing panggalih. Mugi agung cukup lumur, neda ageung sihaksami. Hapunten anu kasuhun.

Kanggo anu salajengna manga atuh urang reumbeuy baé ku dua sareng harepan urang sadaya. Mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing mipit hasil nu muncekil, ngala buah nu utama, akibat anu mangpaat.

Mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing kapetik hasilna, kaala buahna, kataruk pucukna, kakali beutina, kaguar tangkalna. Samalih urang sami-sami rekes ka Allah SWT mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing janten hiji wasilah ka urang sadayana kanggo langkung-langkung raket deui tali duduluran urang sadaya ti awit lahir tumekaning batin. Aamiin ya Rabbal ‘alamin.

Dupi anu dipimaksad ku sim kuring katut ieu rombongan anu manawi jauh-jauh dijugjug, anggang-anggang diteang. Kantenan sanés lantung tambuh laku, lain lentang tanpa béja, estu kalintang pisan pentingnn, nyaéta saperkawis seja nyanggakeun salam silaturahim, hususna ti sim kuring sacara pribadi, hususill husus ti pun dulur sakalih. Atuh umumna mah ti sakumna anggota rombongan katut ahli pamilina,  boh anu ayeuna tiasa ngiring ngariung jabung tumalapung dina ieu haplah mubarokah, boh anu ka patula-patali sareng hal-hal sanés, dugi ka ayeuna tue tiasa ngiring k adieu mung sakadar dorong du’a ti katebihan. Nanging isnsya Allah ari dasar n amah sami, nyaéta micinta  sareng mahabbah.

Kaping kalih, wiréh sim kuring téh dipuntangan ku ieu pun dulur sakalih, nanging sateu acanna, pamugi ka bapa-bapa, ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya, utamina ka bapa shahibul hajat sakalih mugi ulah iris walang ati, ulah rénjag walang daya, mugi sing raos-raos baé calik lejar manah laluasa.

Bapa-Ibu sadayana, dipuntangan sotéh sim kuring mung sakadar nyanggem na wungkul, éstu suka sambung léngkah, biwir sambuh léméh éta téh sanés mung saukur babasan. Rupina tos kitu lumrahna. Dina hal sapertos kieu mah sok ngawakilkeun kanu sanés. Rupina sok inggis bilih disebat nguyahan anjeun atanapi goong saba karia.

Mungguhing sim kuring da puguh sanés ahlina kedah sumangem biantara sapertos kieu. Atuh teu pupuguh raraosan téh ngadak-ngadak bareuheudeun ngadon kasima. Pisanggemeun anu badé dikedalkeun the bet ngadak-ngadak lus-les laleungitan harilap deui. Ngadak-ngadak asa katenggok tikoro asa katéja elak-elakan, asa kapelik mamanik, asa kapupul bayu taya tangan pangawasa. Nyanggem téh janten sabulang bentor, teu puguh entep seureuhna, ilang tina undak usuk basana. Nyanggem téh asa bobo sapanon carang sapakan, sanggem paripaos sepuh mah, lauk rawa gepeng hulu basana kirang mérélé.

Ananging kumaha atuh, da parantos janten kawajiban, sok sanaos sim kuring rumaos pisan sanés ahlina dina ngaréka basa kedah biantara sapertos kieu.

Atuh ieu mah urang anggap baé étang-étang ngendagkeun bari mulungan, atanapi étang-étang mulung muntah. Malah mandar sasieureun sabeunyeureun pangalaman sim kuring tiasa nambihan.

Ku kituna taya kajabi anu diteda pamugi sing kersa ngama’lumna baé. Bobot pangayun timbang taraju sumangga nyanggakeun.

Bapa-bapa, ibu-ibu para wargi miwah para sadérék sadaya, kanggo nyumponan kana tindak-tanduk, usik sareng malik dina saliring-liring dumadi anu sanggem paripaos sepuh mah urang hirup di pawenangan ieu téh kakurung ku tilu rupi, nyaéta: ucap, lampah, tekad.

Hal ieu ngandung hartos sok sanaos bapa-bapa, ibu-ibu parantos sami-sami surti sareng maphum kana naon anu badé didugikeun ku sim kuring ayeuna, yaéta ku tina nangenan lampah sareng tékad sim kuring saparakanca. Nanging dumasar kana paripaos sepuh kasebut di luhur, rupina teu cekap ku mung saukur surti wungkul, teu cekap ku mung saukur nangenan lampah sareng tékad wungkul, rupina teu kaci saupani teu aya ucap kedaling lisan.

Kumargi sakitu atuh kapaksa sim kuring téh isin-isin ogé bade pupulih; éra-éra oge bade wakca. Da teu saé saupami sim kuring miulam awi, teu saé sim kuring ngilungan. Insya Allah sim kuring moal méré cai ti geusan mandi, moal mere kuut tina guguran, manga urang béjér béaskeun baé.

Dupi anu dimaksad rupina parantos écés témbrés pisan da geuning sok sanaos di bumi ogé tembong kénéh-témbong kénéh. Teu bénten ti meungpeukan beungeut ku saweuy, meungpeun carang ku ayakan. Ku margi sakitu sumangga ayeuna ma urang kembang bolédkeun baé supados tétéla.

Bapa-bapa, Ibu-ibu, para wargi, miwah para sadérék sadaya, sim kuring katut ieu rombongan , boh anu mios ti tebihna boh anu mios ti caketna, sanggem paripaos sepuh mah, dibélaan peuting-peuting kumarembing, dibélaan poék-poék sumélékét. Ngaleut ngeungkeuy ngabandaleut, ngembat-ngembat nyatang pinang. Mun leueur kundang iteuk, mun poék kundang damar hujan gedé papayungan. Samalih gorék-gorék manuk tuweuew ogé teu weleh ludeung.

Anu ahirna Al-hamdulillah geuning jauh teu burung cunduk, anggang teu weleh dating. Rupina titis tulis nu mustari nincak mangsa nu sampurna, nyaéta bade nyalusur saur nu kapungkur, seja ngudag pasang subaya anu baheula, hoyong ngajadikeun jangji pasini, hoyong nétélakeun pasang subaya.

Ari anu dipamrih supados pasini jangji ngajirim eusi, pasang subaya ngajadi nyata. Nyaéta seja nyumponan kana kahoyong barudak téa. Anu sanggemna téh parantos aya kasapukan para pini sepuh ti dua pikannana. Nya dina dinten ieu pisan rupina kadar ti Allah Azza Wajalla barudak téh kedah ngarangkepna. Takdir ti Gusti nu Maha Suci, pasini ngajadi. Bukti kauntun tipung katambang béas pasini kapiduriat.

Tegesna mah sim kuring téh, kalayan ngabantun asmana pun dulur sakalih, nyaéta tegesna ngawakilan Bapa … jaler istri, seja nyanggakeun jirim jinisna pun anak wasta … anu baris janten jodo papasangan sareng tuang putra nyaéta Neng … sakumaha tetekon hirup urang di dunya. Bari mudah-mudahan teu pasalia sareng teu leupas tina katangtuan Allah sareng Rasulna.

Atuh kanu sami-sami caralik di bumi, nyakitu deui ka para tatamu anu sami-sami ngaluuhan ieu walimatul urusy pamugi ulah aya anu pahili telenging ati, bilih majar kedok sinalin topéng, jamparing sinalia paser, hartosna anu ayeuna dibantun kasanggakeun ka pangkonan Bapa téh leres-leres pun anak anu parantos pasini jangjin pasang subaya sareng tuang putra téa.

Bapa, Ibu sadayana, hapunten ieu mah disundakeun sotéh boh bilih baé, maklum kiwari usum mahabu kunu nipu jaman balatak kunu ngaréka perdaya.

Anu salajengna, salangkungna tina sérén-sumérén, masrahkeun pun anak minangka pipanganténeun. Ulang-alung margahina indit peutingna miang beurangna, labuh curug ragrag jungkrang, burung palung wangkelangna. Kabodoannana-kaireung talingakeunana, sanggem paripaos sepuh téa mah buukna salambar getihna satétés, napasna sadami, ti luhur sausap rambut ti handap sahibas dampal, sumangga sim kuring nyanggakeun. Cunduk kana paripaos sepuh, saupami téa mah badé dipiwarang naktak mundak nanggung sundung ngala pangpung ka gunung. Mun dek miang diudag ajag, dek balik ditahan maung, rumaos sim kuring tos teu ngagaduh-gaduh deui.

Para bara, para ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya. Utamina Bapa shahibul hajat sakalih anu ku sim kuring dipihormat, hapunte anu kasuhun masrahkeun budak téh éstu sinungguing pisan Daun Jeungjing jeung Sendawa; digantélan kembang Cula; henteu jingjing henteu bawa; da puguh rék kumawula.

Teu bungkus kosong-kosong acan, teu aya keur boro-boroeun barudak, teu rua teu kabisa, anggeung-anggeung mawa seureuh. Sanggem paripaos sepuh mah téa mah cunduk mung ukur mawa curuk, sumping mung ukur mawa cingir, datang mung ukur mawa tarang. Samalih curuk bengkung cingir garing tarang ge pinuh ku kesang bari aya dina tarang nu rada lénang.

Rajen téh barang bantun mung saukur ngabantun iwung sareng nangka, beunyeur tapianeun. Malih aya anu togmol kieu: ieu rombongan miosna téh ba’da shubuh tapi qabla seubeuh. Tah ayeuna wangsul hoyong qabla dhuhur ngan ba’da dahar.

Bapa, Ibu sadayana rupina moal tiasa kagambarkeun ku pang réka basa saupami seug ngukur kana kaisin. Hartosna ari isinna mah sakalangkung margi dongkap téh éstu teu jangjang teu jingjing, da puguh teu aya jangjang anu kedah dijingjing. Teu kapal teu keupeul da puguh maol aya kapal anu kakeupeul. Malih upami kedah terus terang mah ieu rombongan  téh seuseueurna mah nganggo mobilna ogé meunang nginjeum.

Bapa, Ibu sadayana, mémang leres ari satadina  mah sim kuring téh ari numutkeun kahoyong mah hoyong nuturkeun galur karuhun anu kapugkur, mapag tapak lacak cara anu baheula. Nanging geuning galurna teu katuturkeun carana teu jadi kanyataan.

Hal ieu téh sanés ku nanaon mung sakadar kapeungpeukan ku ka teu gaduh, anu kénging disebatkeun kalintang pisan heureut pakeunna, pungsat bahanna, samporét waktosna. Da geuning sok sanaos diajol-ajol ogé kumaha atuh da mung sakieu kadugana.

Kumargi sakitu taya sanés paneda ti sim kuring, boh ka si Enéng … piminantueun, nyakitu deui ka ki Bésan, pamugi sing kersa nampina baé.

Ananging sok sanaos kitu, aya kétah ari kabingah sareng kareueus mah, malih bingahna téh ti sabéh ditueun bingah. Naha? Tadi basa bade mios aya haréwos bojong ti pun anak téh dua rupi. Kieu sanggemna téh, kahiji ieu mah minangka tilam kaisin baé, sesembén tina pihatur, nyanggakeun di kalaipan, rupi artos mung sapésér disarengan ku tilepan-tilepan hatur lumayan sanggemna téh. Artos kanggo ngagaleuh uyah, atuh tilepan-tilepan angoeun bebedag di sawah sareng bebeték di hawu di dapur. Sanés teuing anggoeun midang ari angkat-angkatan, rupina éta mah nyanggakeun sabrang salayan jahéna mah henteu aya, nyanggakeun tamba lumayan, saéna mah henteu aya. Kitu sanggemna téh anu kahiji.

Ari anu kaduana mah, sanggemna disagédéngeun hoyong kauninga ku pibojoeun abdi, ogé hoyong kasaksén ku sadaya para pini sepuh di dieu, nyaéta disagédéngeun nyanggakeun babantun alakadarna sarébuh samérang nyamuk. Ogé teu kakantun sanggemna téh senjata abdi anu nya buleud nya panjang ogé dibantun. Malih anu ieu mah sanggemna téh éstu tara kakantun pisan. Tah ayeuna bade disanggakeun ka pun bojo anggoeun abdi duaan.

Bapa, Ibu sadayana sim kuring nguping kitu ti pun anak téh atoh pacampur jeung reuwas. Naha? Ari atohna da mémang leres kitu. Da sok sanaos pun anak ayeuna dongkapna k adieu ngélék ngégél angkaribung dugi ka bru di juru bro di panto, ngalayah di tengah imah. Ari teu gaduh nu éta mah, nu buleud panjang téa, atanapi gaduh ari gaduhna mah, mung kirang tohaga rupina baé duka bakal kumaha.

Ari reuwasna, deuh boa-boa pun anak téh rada milepas. Boa-boa nu janten dasar dina pernikahan téh mung saukur nohonan kana tungtutan biologis wungkul.

Tah kajurung ku raos panasaran, sim kuring tumaros ka pun anak, naon atuh anu buleud panjang téh? Kumaha waleran pun anak. Mugi Bapa ulah lepat hartos. Teu ngélék teu ngégél nanging insya Allah Buleud tékad abdi, panjang harepan abdi, kitu sanggemna téh.

Buleud tékad engkang anu sajati;

Rék mihukum Enéng sahiji;

Nyiptakeun cinta hakiki;

Insya Allah urang runtut reujeung batur sakasur;

Runtut reujeung batur sadapur;

Runtut reujeung batur sasumur;

Runtut reujeung batur salembur.

Asal Enéng ka engkang mituhu;

Teu midua hate jeung sok ngalajur napsu;

Kabagjaan rumah tangga pinanggih tangtu;

Ayeuna hayu urang ka cai jadi saleuwi;

Ka darat jadi salogak;

Mun ka cai urang babarengan mandi;

Mun ka darat urang babarengan salat;

Sangkan rumah tangga urang jadi sehat;

Kulawarga tatangga jeung baraya ku urang haat;

Masarakat bangsa jeung nagara bakal pinuh ku rahmat.

Ari Panjang.

Panjang harepan abdi;

Abdi sanggem hirup mandiri;

Hirup kumbuh anu sajati;

Asal pun bojo surti kana ka hoyong abdi;

Abdi rido lamun kedah béla pati;

Ngabéla kahormatan rumah tangga pribadi;

Upami pun bojo janten pamager ati;

Silih geuing dina kasabaran;

Silih toél dina katawekalan;

Silih pajukeun dina bebeneran;

Insya Allah abdi moal midua hate;

Upami pun bojo janten pamépés hate;

Kamu janten salaki henteu réhé jeung hésé béléké.

Dareuda sim kuring ku banget nya bungah. Geuning pun anak téh geus siap: pisik, pesak, jeung paseuk. Sanggem sim kuring ka pun anak “Bral ayeuna hideo geura miang tandang, bébér layar cabut jangkar geusan ngalaksanakeun paréntah Pangéran Allah SWT bari nyonto tapak lacak panutan urang, nyaéta Kanjeng Nabi Muhammad Rasulullah SAW. Ku Bapa di jurung sarta didu’akeun:

Baarakallahu laka wa Baraka ‘alaika wa jama’a bainakuma fii khairin

Sakitu anu kapihatur, saur mawur bahé carék pondok nyogok panjang nyugak, sanggem paripaos sepuh mah “lauk rawa gépéng hulu basana kirang mérélé, hapunten anu kasuhun.

Ari kahoyong mah upami pondok ulah aya anu nyogok, upami panjang ulah aya anu nyugak. Tapi ari kanggo nu papanganténan mah upami pondok sing énggal janten orok, atuh upami panjang sing énggal janten budak.

Wassalam.

D. Nampi Pipanganteneun

Nampi Pipanganteneun

Bismillah nu janten wiwitan. Ku nyebat Asma Pangéran, Dzat Allah SWT anu murbéng ieu alam, nu kagungan sifat Maha Welas tur Maha Rahman. Diwuwuh ku muji syukur sareng tasyakur ka Hadirat Allah nu Maha Ghafur, nu Nyipta sareng nu Maha Kawasa ka sakumna alam katut eusina, nu kagungan sifat Maha Luhung tur Maha Luhur. Dipirig ku raos kabingah ati sareng kareueus hate saréhna sim kuring kalayan ngabantun asmana pun dulur sapiri-umpi nyaéta tegesna kulawedetna Bapa … sakalih. Dina danget ieu aya takdir ti Gusti Nu Maha Suci, dikadarkeun ku Allah SWT, Pangéran nu Maha Kawasa parantos tiasa patepung lawung paamprok jonghok, patepang wajah, bengkung ngariung, bongkok ngaronyok, silaturahim sareng para bapa-para ibu, para wargi miwah sadérék sadaya di dieu. Kalayan Alhamdulillah urang sadayana ayeuna aya dina kawilujengan, kaimanan, sareng kaamanan.

Ari rempan sok rempan ku titingalan. Mani sok ku ararisin, saréhna sim kuring danget ieu parantos katatamuan anu sakieu seueurna. Mani ngaleut ngeungkeuy ngabandaleut, ngembat-ngembat nyatang pinang bari anu sakitu harérangna. Ari pék sumping ka dieu ka rorompok anu sakieu matak pikaisineunnana.

Ari hariwangna, sok hariwang ku kaayaan jalaran haté sareng kahoyong anu sakieu hurung ngagedurna téh, hoyong nampi sareng hoyong ngabingahkeun ka para tatamu téh geuning bet kapeungpeukan ku kateugaduh. Anu sanggem paripaos sepuh téa mah kalintang pisan heureut pakeunna, pungsat bahanna, samporét waktosna boh dina tata cara panampiannana, nyakitu deui dina réngkak sareng paripolahna. Anu kénging disebatkeun tebih tina tata titi duduga sareng peryoga.

Ku kituna, kana sagala rupi kakirangan, kalepatan sareng kaaéban sim kuring sapiri umpi, taya kajabi anu diteda, pamugi ka bapa-bapa, ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya, mugi teu janten kekeling ati rengating panggalih, mugi agung cukup lumur neda ageung sihaksami, hapunten anu kasuhun.

Anu salajengna mangga atuh urang reumbay baé ku du’a sareng ku harepan urang sadaya, mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing mipit hasil nu mucekil, ngala buah nu utama, akibat anu mangpaat. Mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing kapetik hasilna, kaala buahna, kataruk pucukna, kakali beutina, kaguar tangkalna.

Malih urang sami-sami rekés ka Allah SWT, mudah-mudahan ku patepangna urang ayeuna téh sing janten hiji wasilah ka urang sadayana kanggo langkung-langkung raket deui tali duduluran urang sadaya ti awit lahir tumekaning batin. Aamiin.

Bapa-bapa, ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya utamina Bapa sesepuh ti rombongan anu ku sim kuring dipihormat, bingah amarwata suta, bingah kagiri-giri, bingah kalingga murda, kitu rupina saur ki dalang. Saba’da sim kuring nguping kana naon rupi anu parantos kapisaur ku sesepuh ti rombongan pipanganténeun pameget anu sakitu panjang lébarna. Écés témbrés kakupingna, puguh éntép seureuhna, murwakanti basana, mani ngalagena, atuh matak pikahartoseun pisan maksad sareng tujuannana.

Alhamdulillah geuning kitu. Hanas tadina mah disagédéngeun reueus haté sareng bingah ati téh maké aya reuwas sagala, manawi téh sanés badé nyalusur saur anu kapungkur, sanés bade pasang subaya anu baheula. Atuh ari perkawis éta mah Insya Allah dicangreud pageuh. Sanggeum paripaos sepuh téa mah, moal disuhun dina embun-embunan, sok sieun luntur ku kaibunan. Moal digantung dina dampal suku, sok inggis palid ku cilencang. Rék disimpen dina dampal leungeun, moal boa laas ku kakumbah. Nya ku sim kuring rék disesepkeun dina angen-angen anu insya Allah moal unggut sok sanajan kalinduan, moal gedak sok sanajan kaanginan.

Tah ayeuna parantos kauninga ku sadayana rehna Kang Raka parantos tigin kana jangji parantos béla kana lisan. Sim kuring yakin hal ieu téh bijil tina galih anu wening, kedal tina manah anu sétra.

Geuning pang ayeuna sarumping ka dieu téh anu sanggeum paripaos sepuh mah cenah dibélaan peuting-peuting kumarembing dibélaan poék-poék sumélékét, ngaleut ngeungkeuy ngabandaleut ngembat-ngembat nyatang pinang. Mun poék kundang damar, mun leueur kundang iteuk, hujan gedé papayungan samalih gorék-gorék manuk tuweuw ogé teu weleh ludeung.

Anu akhirna Alahamdulillah geuning, jauh teu burung cunduk anggang teu burung datang, horéng simana horéng palay ngajadikeung pasini jangji palay nétélakeun pasang subaya. Ari anu dipamrih supados jangji pasini ngajadi bukti pasang subaya aya nyatana.

Bapa, Ibu sesepuh ti rombongan anu ku sim kuring dipihormat. Upami tuang putra di ditu parantos géréméngméngan palay geura jung, atuh nya kitu deui pun anak ogé di dieu mani parantos élékésékéng. Malih dina ngantosna téh mani matak pikahariwangeun pisan. Mani lengo deui lengo deui. Sigana téh mani tos teu geunah cicing, mani nyeuri beuheung sosonggéteun ngantos panutan anu teu acan kénéh baé jol. Éstu gulang guling unggal peuting, guguling nu digugulung dipaké tilam kaéling. Mun ti beurang sok ngabarungsinang, hate lewang ngalongkéwang. Sigana téh mani geus teu geunah saré teu ngeunah dahar. Lebet kana paripaos cai asak tuak bari, lauk asa tatal buruk, kéjo asa catang bobo, kitu salah kieu salah.

Tah ari ayeuna bet pareng aya widi ti Gusti Nu Maha Suci, dikadarkeun ku Allah Subhanahu wa Ta’ala Pangéran Nu Maha Kawasa. Kahoyong pun anak bieu digambarkeun ku sim kuring geuning bet sapagodos sareng kapalay tuang putra.

Atuh saupami kitu mah, Alhamdulillah henteu nogéncang, henteu bertepuk sebelah tangan, henteu kalebet kana

Kanyéré ongkoh kapeucang

Kaliki ka pipir-pipir

Awéwé bogoh nogéncang

Lalaki teu mikir-mikir

Tah ieu geuning bet sami, sareundeuk saigeul, sabobot sapihanéan, sabata sarimbagan. Atuh mudah-mudahan dina biduk rumah tanggana téh sing seia-sekata, setidak sebukan, sehidup semati dan sepahit sepenanggungan.

Kanggo anu salajengna, jinisna sami-sami suka, sepuhna doa duanana, kabiruyungan ku sakumna kulawarga. Cindekna mah kapalay tuang putra, anu tadi parantos aya ucap kedaling lisan, diikrarkeun ku pangersa sesepuh ti rombongan pipanganténeun pameget anu sakitu panjang lébarna, anu sakitu écésna kalayan kahartos pisan maksad sareng tujuannana, sami sareng kahoyong pun anak di dieu.

Bawiraos sim kuring, atuh ayeuna mah tugas sareng kawajiban urang minangka sepuh-sepuhna ti dua pihakeunana taya kajabi ayeuna mah urang prung baé atuh barudak téh urang tikahkeun. Margi numutkeun hadits Rasulullah Shallallahu ‘alaihi wasallam anu kapendak ku sim kuring, mung tilu rupi tugas urang minangka sepuhna kanu janten para putrana, nyaéta: kahiji, maparin name anu saé; kadua, ngadidik anu saé, sangkan putra-putri urang janten putra-putri anu shaléh-shaléhah; katiluna, saénggal-énggalna nikahkeun putra-putrina, saupami parantos aya jodona.

Tah, nyakitu deui kanggo urang ayeuna, naon deui atuh anu diantos, barudak parantos sami-sami misuka, mibogoh, rupina urang mah minangka sepuh-sepuhna ti dua pihakannana, mung saukur ku du’a sangkan barudak dina laki rabi téh salamina aya dina rido Allah Subhanahu wa ta’ala. Aamiin.

Ananging sok sanais kitu, bapa-bapa, ibu-ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya, rupina awon saupami henteu kapisanggeum ku sim kuring ayeuna di dieu, saréhna aya hadits shaléh. Pidawuh Rasulullah Shallallahu ‘alaihi wa sallam anu kieu:

“Ari ditikahkeun istri téh ku opat perkawis, nyaéta: 1) karana hartana, 2) karana katurunana, 3) karana kageulisanana, 4) karana Agamana. Pilih nu alus agamana, pinasti anjeun meunag kabagjaan” (H.R. Mutafaq Alaih)

Tangtos milari pasangan anu sampurna ktu kalintang pisan sesahna, lamun henteu disebat Makhluk Langka. Istri anu beurat beunghar, luhur kuta gedé dunya bari turunan ménak geulis camperenik, antieum, lungguh ampuh-timpuh bari nyantri.

Tah dumasar kana hal éta pisan sim kuring téh badé waléh baé réhna pun anak teu acan tiasa minuhan kana opat perkawis kasebat tadi. Geura mangga baé tingali. Ditingal tina jihad “Kabengharan”, da parantos nembrak nongérak, da geuning ari kateugaduhmah teu tiasa disumput salindungkeun, éstu ngembang boléd pisan.

Ditingal tina jihad “Alus Katurunana”, da puguh pun anak téh sanés turunan ménak, lain terahing kusumah, tebih tina rembesing priyayi, éstu cacah kuricakan pisan.

Atuh ditingal tina jihad, “Kageulisan”, da puguh sakitu buktosna, kantenan saupami ditingal tina jihad “Agama”,  éstu pun anak téh janten jalmi anu sepi tina pangarti, tuna tina pangabisa, hirup janten jalmi anu bodo balilu taya kanyaho.

Bapa, Ibu sadayana, hapunten anu kasuhun, disundakeun sotéh ieu mah sanés maksad bade morétékeun tauen di pasar, mung ieu mah saréhna sim kuring émut kana papagon ti sepuh anu kieu:

Kudu asak-asak nya ngéjo

Bisi tutung tambagana

Kudu asak-asak nya nempo

Bisi kaduhung jagana

Tah kumargi sakitu atuh ieu mah urang anggap baé étang-étang nyanggakeun sawo atah anu nya pait nya kesed. Ananging saupami Cép …. na sabar, leukeun, tekun sareng rajin dina ngadidikna, Insya Allah éta sawo anu atah, anu nya pait, nya kesed téh bakal asak, bakal amis sarta kareueut dituangna.

Cindekna mah bapa, ibu sadayana, utamina ka bapa sesepuh ti rombongan, sim kuring kalayan ngabantun asamana pun dulur sakalih, nampi kana éta papasrahan, kalayan katampi ku asta kalih, kalayan Insya Allah, moal disimpen dihandap-handap, éstu disimpen dina pangkonan dicatet dina ati sanubari, anu sanggem paripaos sepuh mah, mani beurat nyuhun beurat nanggung, beurat narimakeunana, malih beurat ngabalesna.

Atuh anu salajengna, sim kuring sacara pribadi, nya kitu deui pun dulur sakalih (Bapa … jaler istri) khususna pun anak nu janten jinisna ku anjeun, teu ngarep-ngarep kantena upami kedah nyita-nyita mah kana cacandakanana sareng kan oléh-oléhna, ari ayeuna sarumping k adieu téh anu sakitu rebo angkaribungna, teu sirikna nya ngélék nya ngégél. Atuh taya kajabi anu tiasa diucapkeun ku sim kuring kalayang ngabantun asmana pun dulur sakalih sareng pun anak, iwal ti namprakkeun dua dampal leungeun bari ngucapken Alhamdulillahi Rabbil ‘alamin Jazakumullah Khairan lebet kana paripaos sepuh mani asa diteuasan tulang tonggong asa dilegaan léngkah.

Margi tangtosna ogé ku Bapa-bapa, Ibu-ibu para wargi miwah para sadérék sadaya tiasa kamaphum, réhna dina leresan ieu mah anu langkung-langkung peryogi sareng anu teu kinten pisan pentingna téh, nyaéta sumpingna Cép … anu baris janten jodo papasangan sareng pun anak téa. Majarkeun téh:

Sawios daun jeungjing jeung sendawa,

Nanging kadé ulah lali nyandak pindang tongkol;

Sawios si Engkang ayeuna teu jingjing teu bawa,

Tapi kade ulah hilap nyandak panakol.

                Sawios daun jeungjing jeung sendawa,

                Nu penting asak laukna;

                Sawios Engkang ayeuna teu jingjing teu bawa

                Nu penting eusi calana.

Samalih pun anak téh maké aya haréwos bojong sagala rupi. Kieu sanggem na téh “Mugi kauninga ku Engkang sareng ku sepuh-sepuh sadayana, geusan dijantenkeun pibekeleun dina kahirupan rumah tangga abdi, taya kajabi iwal ti sumpingna si Engkang nu baris mingpin sareng ngimam abdi, ogé kadé lali nu buleud panjangna.

Sakedapan mah éta téh siga heureuy, malah caket-caket kan “porno”. Nanging saupami ku urang disaliksik sing telik, da mémang leres kitu pisan. Geura mangga galih, urang sebat ayeuna Bapa-bapa, Ibu-ibu sarumping ka dieuna téh mani rébo angkaribng, nya ngélék nya ngégél dugi ka bru di juru bro di panto, ngalayah di tengah imah, ananging saupami si Encep, nu baris janten jodo papasangan sareng pun anak téa teu kairingkeun, teu kacandak. Rupina duka tah, naha baris ditampi naha moal. Mung bawiraos sim kuring caket-caket kana ditolak alias moal ditampi.

Tah ayeuna si Encep sumping ari sumping na mah nanging teu kagungan éta tah nu buleud panjang téa. Rupina sok sanaos wallimah baris lumangsung, nanging rumah tangga bakal bayeungyang hareudang. Bakal samar rampa samar polah. Kitu salah kieu salah. Nu janten garwa bakal ngéar wé anteurkeun kuring anteurkeun, anteurkeun ka nagarana. Sono bogoh geus kalakon lara wirang nu kasorang. Rumah tangga awét rajét.

Tah ayeuna sawangsulna, tong bujengning sarumping bari su sakitu rébo angkaribung, sok sanaos sumping mung ukur mawa cingir, datang mung ukur mawa tarang, cunduk mung ukur mawa curuk. Samalih curuk bengkung, cingir garing, tarang gé pinuh ku késang, bari aya dina tarang anu rada lénang. Sawios ari pipanganténeun pameget kairingkeun mah nyaéta Cép … bari ulah lali nyandak éta téa, nu buleud panjang. Rupina tong bujengning pun anak anu baris ngalakonana, sok sanaos ibu ramana ogé kalebet sim kuring pisan, Insya Allah guligah gumbira bungah bungangang, bari ageung harepan anu taya wates wangenna.

Tah ayeuna sumping bari anu sakitu rébo angkaribungna, sakitu kumplitna, sakitu lengkepna, teu aya kakirang nanaon. Atuh sim kuring kalayan ngabantun asmana pun dulur sareng pun anak, teu aya kajabi iwal ti banget nya tumarima rekés ka Allah Subhanahu wa ta’ala mudah-mudahan kana sagala kasaéan Bapa, Ibu sadayana sing ditampi ku Allah Subhanahu wa Ta’ala janten hiji catetan amal shaléh anu urang sadayana yakin pasti dibales ku Allah Subhanahu wa Ta’ala ku balesan pahala anu lipet ganda, luyu sareng janjiNa “Innallaha laa yudhi’u ajral muhsinin”, “Allah moal rék mopohokeun ka sing saha baé jalma anu geus migawé kahadéan.”

Para Bapa, para Ibu, para wargi miwah para sadérék sadaya kajurung ku raos panasaran sim kuring téh nyobi-nyobi naros ka pun anak, naon atuh éulis nu buleud panjang téh? Kumaha waleran pun anak. Mugi Bapa ulah lepat artos, kanggo abdi mah, sawios si Engkang ayeuna teu jingjing teu bawa, asal sing buleud tékad Engkang bade mihukum abdi sahiji. Sing panjang harepan Engkang bade ngawangun rumah tangga anu sajati. “Buleud tékadna, panjang harepannana.”

Ana bray téh sim kuring bingah. Bingah anu ti sabéh ditueun bingah. Naon margina? Sumuhun geura mangga wé galih ka sadayana. Saupami urang dina rumah tangga teu buleud tékad urang rupg ina rumah tangga urang téh bakal goyah, moal panceg, bakal pucuk awian. Éta rupina upami di pameget (nu janten carogé) aya WIL (wanita idaman lain), upami di istri (bojo/garwa) aya PIL (pria idaman lain).

Tah nyakitu deui upami dina rumah tangga urang panjang harepan, hirup rumah tangga nu kuméo méméh dipacok, ngéplék jawér-ngandar janjang, putus asa, pucuk awian. Kantenan jaman kiwari, anu karaos pisan hirup téh kalintang pisan kompetitifna, silih sigeung, silih gulingkeun mung ku alatan “tahta, harta, wanita”.

Tapi saupami hirup rumah tangga urang buleud tékad bari panjang harepan, naon baé nu jadi bangbaluh bakal disanghareupan kalayan sabar jeung tawekal.

Malih kahoyong pun anak téh kieu:

Buleud

Sing buleud tékad Engkang anu sajati,

Rék mihukum abdi sahiji,

Tawis jangji pasini parantos pasti

Abdi jangji rék buméla

Ka Engkang anu satia

Abdi moal aral jeung subaha

Komo lamun pista jeung ngarasula

Ngan kahoyong abdi ka Engkang

Sanés teuing abdi arelan

Nikah urang ayeuna anu munggaran

Pamugi sing janten nikah nu panganggeusan

Ayeuna hayu atuh urang k acai jadi saleuwi

Urang ka darat jadi salogak

Mun k acai Engkang ka abdi kedah ngajak mandi

Mun ka darat Engkang ka abdi keda ngajak solat

Ngarah rumah tangga urang séhat

Masarakat, baraya jeung tatangga ka urang haat

Masarakat, bangsa, jeung nagara bakal pinuh ku rohmat

Ari panjang

Sing panjang harepan Engkang

Abdi tangtos bakal nyarengan

Abdi moal baha jeung wangkelan

Komo lamun ngunghak jeung nambalang

Prak Engkang geura miang tandang

Ngambah sagara kahirupan urang duaan

Insya Allah abdi baris ngarojong

Engkang teu kedah hariwang borangan

Ngan panuhun abdi ka Engkang

Sanés teuing abdi owélan

Upami Engkang miang tandang

Siapkeun sanjata kagungan Engkang

Sanjata nunggal ti karuhun

Nyaéta si talugtug nahun

Nahun naming weuteuhan

Mulus henteu karahaan

Keur ngaseukan pabinihan

Binih asli teu kacampuran

Engkang kedah teuneung ludeung

Dina naratas balungbang nu rada bala

Nu aya di leuweung larangan

Leuweung cadu kagadabah deungeun

Sabab Engkang sangarna kabina bina

Ayeuna mangga ku Engkang geura pelakan

Diaseuk heg dipinuhan

Ngarah rekah ngandakah

Tibatan ngahgar jukutan

Dareuda sim kuring nguping kitu téh bari teu petot sim kuring ngadua:

Rupina sakitu nu kapihatur, lauk rawa gepéng hulu basana kurang mérélé. Bobo sapanon carang sapakan, waur mawur bahé carék. Pondok nyogok panjang nyugak hapunten anu kasuhun. Harepan sim kuring upami ieu pisanggem dianggap panjang, mugi ulah aya nu nyugak. Upami ieu pisanggem dianggap pondok ulah aya nu nyogok.

Nanging pami kanggo anu papangantén mah … engké … upami kaleresan pondok mugi sing énggal janten orok. Atuh upami kaleresan panjang mugi wé sing énggal janten budak.

Haturnuhun kana sagala perhatosanana. Hapunten tina sagala rupi kalepatanana.

Nashrun minallah wa fathun qariib.

Wa basysyiril mu’miniin.

Assalamu 'alaikum warahmatullah wa barakatuh

E. Conto Khutbah Nikah

Conto Khutbah Nikah

Anaking Jimat Awaking,

Saméméh hidep duaan diistrénan pikeun hirup kumbuh babarengan ngawangun rumah tangga ngalangkungan ijab qabul walimatun nikah anu sakedap deui baris lumangsung. Widian heula bapa ayeuna rék ngadugikeun ‘khutbah nikah’ anu malah mandar aya guna jeung mangpaat husuna keur kahirupan hidep duaan engké dina sajeroning ngambah sagara kahirupan rumah tangga. Atuh umumna mah keur sakumna hadirin wal hadirat anu sami-sami ngadangukeun ieu piwejang.

Anaking duaan, anu ku bapa dipikadeudeuh, lamun urang nyebut panganten (an), tangtu pikirang  urang moal bisa leupas tina urusan jeung pasualan ‘rumah tangga’ atawa kulawarga. Ari rumah tangga nyaéta hiji susunan masarakat nu pang leutikna (mikro unit) tina susunan masarakat gedé (makro unit) nu asalna diwangun ku sapasang manusa nu béda pangawakan (awéwé jeng lalaki) nu disebut éwé salaki, nu hirup kumbuh babarengan dina iketan nikah (akad nikah/ijab qabul) geusan ngawujudkeun katenangan hate, katingtriman jiwa. Silih simbeuh ku kadeudeuh, silih simbutan ku kanyaah, dunya jeung ahérat bari manjangkeun hirup jeung kahirupan manusi minangka mahluk pang mulyana.

Masarakat bangsa jeung nagara mustahil ngawujud lamun teu dimimitian ku ayana beungkeutan leutik nu disebut rumahtangga atawa kulawarga téa. Sok sanajan rumah tangga/kulawarga téh ngan saukur ngarupakeun hiji beungkeutan leutik tapi cukup ngabogaan harti jeung ma’na anu kacida pisan gedéna dina nangtukeun mulus rahayu jeung kerta raharjana hiji masarakat bangsa jeung nagara. Malah tina unit-unit leutik ieu pisan bakal katingali maju-mundurna nagara jeung bangsa. Kahirupan rumah tangga (kulawarga) ngarupakeun image (gambaran) ti masarakat gedé nu disebut bangsa (nagara). Malah teu salah lamun disebut mangsa nu bakal datang (pikahareupeun) bakal ditangtukeun ku ayana maju-mundurna rumah tangga kiwari. Sabab yén dina tatananan kulawarga jeung rumah tangga ayana tanggung jawab anu kacida pisan gedéna geusan ngabangun jeung ngabina bangsa jeung nagara nu bakal datang (mangsa pikahareupeun).

Ngan ti kulawarga nu séhat rohani katut jasmani baris ngalahirkeun turunan anu séhat rohani katut jasmani. Tah ieu pisan anu ngarupakeun “Konci dasar nu utama geusan bisa

F. Pola Dasar Rumah Tangga (Pernikahan) Islam
G. Udagan Utama Rumah Tangga Islam
H. Tugas jeung Kawajiban Salaki
I. Sikep Rumah Tangga (Kulawarga) Muslim
J. Sababaraha Tambihan
K. Panyinglar Rumah Tangga Teu Miraga Dua
L. Mikanyaah & Mikadeudeuh ka Anak
M. Kolot Pinuji Pamingpin Sajati
N. Sakolebat Ngeunaan Ki Sunda
O. Sunda jeung Islam\

Setelah mengunduh berkas yang ada, dimohon dengan keikhlasan do'a bagi kedua orangtua kami yang telah tiada, Bapak Drs. Dana Setiawan, S.Y dan Ibu Siti Anah Maemunah. Semoga keduanya mendapat kelapangan di Sisi Allah Subhanahu wa Ta'ala atas segala amal yang telah dilakukan keduanya. Aamiin Yaa Rabbal 'Aalamiin.